|
|
U bevindt zich hier: Home > Artikelindex > Aardewerk-steengoed > Aardewerk-steengoed-A-B
Aarlon of Arlon
(prov. Luxemburg in België) Faiencefabriek, in 1782 gesticht door de Wener Ignace Kryhuber, arbeider in dienst van Boch in Septfontaines, en François Gebhardt, apotheker van Zwabische oorsprong. De fabriek heeft bestaan tot 1803.
.
| 
A barbottina
Decoratie die men aanbracht door druppels op het werkstuk te laten vallen.
. |
Abtsbessingen
(Thüringen, Du.) Faiencefabriek, opgericht in 1739. Decor meestal in hoogvuurkleuren (zie bij porselein).
. |
Acaciablad
Keramisch versieringsmotief dat lijkt op een gestileerd acaciablad.
. |
Adam en Eva-schalen
Zie Blue-dash chargers.
.
Agate ware
(Eng.) Aardewerk, gemaakt in Staffordshire vanaf midden 18de eeuw. Bij dit aardewerk wordt klei in verschillende kleuren als een dunne sliplaag aan de buitenkant van het harde aardewerk aangebracht en met de kam zodanig bewerkt dat het resultaat inderdaad de geaderde tekening van de agaat benadert. Agate ware werd vooral gemaakt door Whieldon en Wedgwood. De term wordt soms ook gebruikt om solid agate aan te duiden.
. |
Alafia
(Arab., zegen) Keramische versiering die bestaat uit gestileerde Arabische lettertekens. Werd verwerkt in de decoratie van Hispano-Moresk aardewerk.
. |
Albarello
(It., boompje) Cilindervormige vaas in faience, holrond, met korte hals en voet. Naar Islamitisch model en in Moors Spanje verspreid, werd dit soort vaas sinds de 15de eeuw in Italië gemaakt, waar zij vooral als artsenijpot in gebruik was.
. |
Albisola of Albissola
(Ligurië, It.) Belangrijk majolicacentrum in 18de eeuw.
. |
Alcaraza
(Sp.) Vaas of fles in ongeglazuurde keramiek, die de erin gegoten drank laat uitzweten. Deze vochtigheid onttrekt bij haar verdamping aan de buitenwanden warmte aan de vaas, vooral wanneer deze in de tocht geplaatst is, waardoor de drank koel blijft.
. |
Alcora
Spaanse faience- en porseleinfabriek uit de omgeving van Valencia, als faiencefabriek in 1726 door de negende graaf van Aranda gesticht. Tijdens het rococo werden veel serviezen, vazen e.d. gemaakt. Ook figuren en portretbustes, geïnspireerd op historische, mythologische en allegorische onderwerpen. De fabriek bleef tot 1858 in bedrijf.
Merken tot tenminste 1784: A. gesneden of gestempeld in bruin, zwart of goudkleur; begin 19de eeuw: Fabco de Aranda A. in een cirkel, in rood opgedrukt.
. |
Aldgate
Soort Lambeth-keramiek, 1571-ca.1780.
. |
Alicatados
(Sp.) Tegels uit de 14de eeuw waarmee tegel-mozaïekwerk werd gemaakt. Ze behoren tot het beroemde Sevilla-keramiek, dat een voortzetting is van het Moorse aardewerk.
. |
Alicate-motief
(v. Sp. alicates =tang) Of sporenmotief, keramische versiering die bestaat uit: aan een gestileerde tang of ruiterspoor herinnerende vorm in oneindig rapport. Komt voor op Hispano-Moresk aardewerk.
. |
Alla castellana
(It.) Mezza-majolica dat in de 15de en 16de eeuw in Umbrië werd gemaakt, nl. in Città di Castello en in La Fratta, evenals in enkele andere Italiaanse plaatsen. Een schild vormde vaak het centrale motief.
. |
Amberg
(Beieren) Faiencefabriek, in 1759 gesticht door Simon Hetzendörfer. Voornamelijk eenvoudig gebruiksgoed.
. |
Andenne
Plaats in de provincie Namen, waar sinds 1784 grès werd geproduceerd onder de naam faience fine. De producten uit Andenne zijn meestal eenvoudig van vorm en gedecoreerd met blauwe of zwarte ranken.
. |
Angarano
(gelegen in de buurt an Bassano Veneto) It. majolica gemaakt in de Manardi-fabriek van begin 17de eeuw tot ca. 1740.
. |
Angoulême
(dép. Charente, Fr.) Faiencefabriek, ca. 1748 door Sazerac gesticht. Het tingeglazuurde aardewerk was over het algemeen een grove imitatie van dat van Moustiers en Rouen.
. |
Ansbach of Onolzbach
(Beieren) Du. faiencefabriek die van 1715 tot ca. 1804 heeft bestaan. Bloeiperiode tussen 1730 en 1745. Kenmerkend is een blauwe beschildering; verder rood email en goud, in de stijl van het Japanse lmari (zie bij porselein); ook navolging van familie verte (zie bij porselein). Geen fabrieksmerken; de meesterschilder plaatste zijn eigen signatuur, met stadsnaam en datum. Voor 1769 komen de letters ON voor, vermoedelijk een afkorting van Onolzbach; na 1769 werden de letters AP gebruikt, verm. van Ansbach-Popp (en eigenaar). Ook de initialen van schilders komen voor, o.a. van Löwenfinck, van wie vnl. faience in familie verte-stijl (zie bij porselein).
. |
Apostelhumpen
Brede, kegelvormige, donkerbruin geglazuurde Steinzeug-kruiken uit Kreussen met een Fries van bont geëmailleerde gestempelde apostelreliëfs.
. |
Aprey
(Haute-Marne, Fr.) Faiencefabriek sinds 1744. Naast blauwwitdecoraties treft men imitaties van Rouen, Nevers en Strasbourg aan. Na 1770 geïnspireerd door Sèvres (zie bij porselein).
. |
A quartieri
In It. majolica toegepast decoratiemotief gebaseerd op een indeling volgens zes of acht cirkelsegmenten, hetzij op de rand van de schaal of het bord, hetzij over het hele stuk.
. |
Ardus
(Tarn-et-Garonne) Fr. faiencefabriek sinds 1739; sloot in 1876.
. |
Arlon
Zie Aarlen.
.
Arnhemse faience
Plateel dat sinds 1759 door Johan van Kerckhoff en Samuel Jacob Hanau in Arnhem werd gemaakt. De vormgeving en de decors werden ontleend aan Zuidduitse en Oostfranse voorbeelden.
. |
Asahi
(Jap., ochtendzon) Jap. pottenbakkerscentrum tijdens de Edo-dynastie.
. |
Astbury-Whieldon ware
Aardewerk uit Staffordshire uit het midden van de 18de eeuw. De versiering werd in een contrasterende kleur met een stempel opgebracht en bedekt met een loodglazuur waaraan verschillende metaaloxiden waren toegevoegd, zodat een gespikkeld oppervlak ontstond.
. |
Attert
(Belg., prov. Luxemburg) Dorp waar Jean-Michel Poncelot in 1780 een faiencewerkplaats oprichtte, die tot in 1809 bleef bestaan en de decors van Septfontaines nabootste.
. |
Awaji Yaki
Keramiek van het gelijknamige eiland waar in 1836 door Kashiu Mimpei een oven werd gebouwd te Iganomoera. Hardbruin-gele faience met helder glazuur en licht gecraqueleerd.
. |
Awata Yaki
Keramiek uit de gelijknamige voorstad van Kyoto, waar in de 16de eeuw Nonomura Ninsei een zuiver Japanse school voor pottenbakken en decoreren begon. Majolica met zeer regelmatig gecraqueleerd glazuur, metaalachtig zwart of parelwit met een roze blos, zo zuiver dat het de naam biscuit-craquelé kreeg. Kraanvogels, schildpadden en vogels in goud en emailkleuren vormen de versiering.
. |
Azulejos
(Sp., aardewerktegels, afgel. v. Perz. lazhward) In de Moorse tijd in Spanje gebruikt voor de bekleding van wanden en vloeren. Aanvankelijk uitsluitend azuurblauw geglazuurd, maar spoedig ook van andere glazuren voorzien. De veelkleurige motieven zijn meestal Moors of gotisch.
. |
Baardmankruik
(v. Du. Bartmannkrug) Peervormige kruik van Rijnlands steengoed uit 16de- 18de eeuw. Aan de hals, tegenover het oor, is een gebaarde mannenkop gestempeld. De grotere typen vertonen meestal vóór op de buik een medaillon met wapen geflankeerd door twee rozetten. De lichtgrijze scherf is bedekt met bruin zoutglazuur waardoorheen de bobbelige structuur van het oppervlak schemert, zodat een enigszins ‘getijgerd’ effect wordt verkregen (Eng. tigerware).
. |
Bagijnenkom of begijnenkom
Papkommetje met platte oren van aardewerk, gedurende de 16de en 17de eeuw in Noord- en Zuid-Nederland in gebruik.
. |
Barbotine
Zie A barbottina.
.
Bat-printing
Overdruktechniek of transfer-printing (zie bij porselein). Deze techniek maakte langzamerhand een einde aan het kunstzinnige ambacht van keramiekschilder.
. |
Bauerntanzkrug
Zie Landsknechtskrug.
.
Bayreuth
(Beieren, Du.) Een van de belangrijke Duitse faiencefabrieken uit de late baroktijd, waarschijnlijk ca. 1713-1714 gesticht. De productie omvatte vnl. kruiken en schotels, in de eerste periode meestal blauw gedecoreerd. Typisch is de zgn. ‘Laub-und- Bandelwerk’ versiering met blad- en streepmotieven.
. |
Begijnenkom
Zie Bagijnenkom.
.
Bellarmine of greybeard
(Eng.) Zie Baardmankruik.
.
Berettino of berrettino
(It., mutsje) Lavendelblauw email op kobaltbasis, voor het eerst gemaakt te Faenza, waarschijnlijk in de fabriek Casa Pirota, ca. 1520.
. |
Berlijnse faience
In de 17de en 18de eeuw bezat Berlijn vier faiencefabrieken; de eerste werd in 1678 met behulp van Delftse vaklieden gesticht. Deze en de twee die erop volgden produceerden gelijksoortige stukken (in de stijl van Delft en van Iznik-aardewerk): peervormige kruiken en geribde, met chinoiserieën beschilderde vazen. In 1699 werd een vierde faiencefabriek gesticht die het mooiste Duitse faience uit de 17de eeuw heeft voortgebracht: achthoekige vazen, beschilderd met Duitse en oosterse motieven en flapkannen met Pruisische adelaar of monogram van de keurvorst.
. |
Bianchi di Faenza
Zie Compendiario-stijl.
.
Biscuit
Onverglaasd fijn wit aardewerk dat van pijpaarde of terre de pipe is gemaakt.
. |
Bisschopskom
Kom van faience in de vorm van een mijter, waaruit bisschopwijn werd gedronken.
. |
Bizen Yaki
Jap. keramiek uit de prov. Bizen. Aardewerk van voor 1200. Het is onverglaasd en heeft een roodbruine scherf die zo hard is dat men ermee vonken kan slaan uit staal. Later paste men ook grijsgroene glazuren toe: Ko-Bizen (13de-17de eeuw). Men onderscheidt: Imbe, Migakite en Hitasuko, waarvan het laatste meestal een grof koordmotief vertoont, verkregen door een van stro gemaakt touw om de te bakken pot te winden. Beschildering is zeldzaam. In de 17de eeuw kwam een diepbronzen glazuur in zwang, soms met gelige spatten, dat veel werd toegepast op sierstukken en wierookbranders. De in de 18de en 19de eeuw gemaakte sierstukken waren in het westen zeer populair.
. |
Bleu de Nevers of bleu persan
Helblauwe kleur, die als ondergrond typerend is voor de faience uit Nevers uit haar tweede periode, d.w.z. na 1630. Het blauwe fond werd met bloemen, vogels en soms Chinese voorstellingen, in geel en wit versierd.
. |
Bliksemborden
Handelsnaam voor borden van Delfts aardewerk met een polychroom decor dat wordt gekenmerkt door hoekige, gebroken lijnen die zich vanuit een onregelmatig medaillon in het plat over het bord verspreiden. Het decor stamt uit de tweede helft van de 17de eeuw.
. |
Blue-dash chargers
(Eng. to dash=spatten, charger=grote schotel) Grote platte, tingeglazuurde delftware-schotels die van begin 17de tot begin 18de eeuw - voornamelijk in Londen - werden gemaakt. In de tamelijk ruw geschilderde decors komen enkele vaste thema’s voor w.o. de portretten van Engelse koningen (royal portrait chargers) en voorstellingen van de Zondeval (Adam and Eve chargers). Vaak wordt ook een fond van eikenblaadjes toegepast (oak-leaf chargers) of van tulpen (tulip chargers).
. |
Boerendelfts
Plateel dat vooral in de late 18de eeuw in Noordholland door de boeren werd gebruikt om er in de stolpboerderijen de zomerstal mee op te sieren. Het heeft een eenvoudig, ornamentaal bloemendecor in helder blauw, rood, groen geel en paars. Tot het bekendste boerendelfts rekent men de pauwenstaart-, waaier- en tulpenborden.
. |
Bologna
(Emilia, It.) Op keramisch gebied vooral bekend vanwege de fabricatie van mezza-majolica in de 15de eeuw, met graffitodecoratie die groen, geel en bruin gekleurd is onder een loodglazuur. In de 16de en 18de eeuw wordt het majolica sterk beïnvloed door Faenza. Tegen het eind van de 18de eeuw werd een fabriek van roomkleurig aardewerk gesticht.
. |
Bordeaux
Stad met verschillende Franse faiencefabrieken. Van 1711-1783 was die van J. Hustin de belangrijkste.
. |
Bovenglazuurdecoratie
Zie moffelkleuren.
.
Brislington
(bij Bristol, Eng.) Pottenbakkerijen uit de 17de en 18de eeuw waar o.a. blue-dash chargers werden gemaakt. De schotels tonen duidelijke invloed van het Italiaanse majolica: de bovenzijde is bedekt met een wit tinglazuur waarop bloemen, koningsportretten of bijbelse voorstellingen zijn geschilderd. Dergelijke schotels zijn ook gemaakt in Lambeth en Liverpool.
. |
Bristol
Stad in Engeland waar sinds de 17de eeuw aardewerkfabrieken waren gevestigd. Het tinglazuur heeft vaak een zachtblauwe tint, en is in het midden van de 18de eeuw soms versierd met een opgelegde witte stip, zgn. ‘bianco sopra bianco’. Op het einde van de 18de eeuw is deze ‘Delftware’-fabricatie verdrongen door het creamware.
. |
Brugs aardewerk
Al in de vroege 16de eeuw kende Brugge gleyerswerck-bakkerijen. In de 18de eeuw kende het Brugs aardewerk een korte wederopbloei.
. |
Brussel
In de tweede helft van de 17de eeuw kreeg Brussel zijn eerste plateelbakkerij. De grootste, die in 1705 door de Hollander Dierick Witsemburgh werd gesticht, hield tot 1832 stand. Vanaf 1751 werd het Brussels aarderwerk van Jacques Artoisenet bekend.
. |
Aardewerk-steengoed alfabetisch gedeelte
A - B - C - D - E - F - G - H - I - J - K - L - M - N - O - P - Q - R - S - T - U - V - W - X - Y - Z
.