Antiek brons-koper-ijzer: L t/m Z
Antiek-Encyclopedie.nl: Het informatiepunt voor de antiekliefhebber.



Lampendrager

Grote, meestal bronzen standaard die bestaat uit een basis, een veelal rijkversierde schacht en een plateau voorzien van een pen, waarop de lamp gestoken kon worden. De Romeinen vervingen de schacht vaak door een menselijke figuur, die een vuurbekken droeg.
.Bronvermelding    |    Top


Latoen

Verouderde term voor messing.
.Bronvermelding    |    Top


Latoenkoper

Bladkoper
. Top


Lavabo

(Fr.) Koperen of bronzen vaatwerk, aan een halfrond hengsel opgehangen en aan twee zijden voorzien van een tuit. Het werd gebruikt vóór en na de mis. Het merendeel van de bewaard gebleven exemplaren onderscheidt zich niet van de lavabo’s voor profaan gebruik. De versiering beperkt zich meestal tot de monsterkopjes aan de uiteinden van de tuit en de scharnieren van het hengsel.
.Bronvermelding    |    Top


Lei

(Chin.) Groot bronzen wijnvat in de vorm van een bol met brede, lage hals, rustend op een vrij hoge basis. Vanaf de Shang-periode in gebruik.
.Bronvermelding    |    Top


Li

Chin. bronzen vaatwerk om in te koken. Het lichaam van de vaas loopt van onderen uit in drie brede, holle, puntig toelopende poten. De vorm gaat terug op een prototype van vaatwerk uit het neolithische tijdvak. In gebruik tijdens de Shang- en Chou-periode.
.Bronvermelding    |    Top


Li-ting

Chin. bronzen Li-vaas op korte, holle poten, die eindigen in vormen die aan de Ting herinneren. Tijdens de Shang- en Chou-periode in gebruik.
.Bronvermelding    |    Top


Mannheimer goud

Zilverkleurige alliage van koper, zink en tin, dat in het begin van de 18de eeuw werd ontwikkeld.
.Bronvermelding    |    Top


Mukade-tsuba

Zie Tsuba.
.Bronvermelding    |    Top


Munzmetaal of patentmetaal

Legering van koper en zink, in 1832 door G.F. Munz gepatenteerd. Werd aanvankelijk gebruikt voor het maken van scheepswanden (bestand tegen zeewater). Omdat het een goudgele kleur heeft werd het ook vaak als substituut voor bronze doré gebruikt.
.Bronvermelding    |    Top


Offerschaal of –schotel

Algemene benaming voor grote, geelkoperen schotels en bekkens met gedreven, in de vorm gestampte of ingestempelde versiering. Van de 16de – 18de eeuw in gebruik. Grote exemplaren uit de 17de eeuw zijn zo plat en met reliëf bewerkt, dat ze alleen als sierschotels bedoeld kunnen zijn.
.Bronvermelding    |    Top


Ormolu

(verb. v. Fr. or moulu = gemalen goud) Eng. term voor bronze doré.
.Bronvermelding    |    Top


P’an

(Chin.) Zeer oud bronzen ritueel vaatwerk uit de late Shang- en Chou-periode. De p’an is een rond, ondiep bekken op standring. Dikwijls versierd met een vis- of draakmotief in het plat.
.Bronvermelding    |    Top


Plaquette

(Fr., verkleinw. v. plaque, dunne, doorgaans metalen plaat) Een aan één zijde met haut-reliëf versierde, in brons of lood gegoten plaat van beperkte omvang. Het formaat varieert van rechthoekig, ovaal, trapeziumvormig, veelhoekig tot rond. In het laatstgenoemde geval is de plaquette nauwelijks verschillend van de medaille.
.Bronvermelding    |    Top


Pleet

Zie Sheffieldpleet.
. Top


Po

(Chin.) 1. Bel in de vorm van een klok, ook wel Chung of To genaamd. 2. Benaming voor de vorm van een rituele bronzen, buikige, lage vaas uit de Chou-periode, bestemd voor wijn.
.Bronvermelding    |    Top


Pijl-, sluit- schuitjesgewicht

Reeks van in elkaar sluitende gewichten in de vorm van holle bakjes of schaaltjes in bekervormige bus.
.Bronvermelding    |    Top


Samovar

(Russ. Samo = zelf en varis = koken) Bouilloir van traditioneel-Russisch model, voorzien van een of meer kraantjes, met twee oren en een gewelfd, geornamenteerd deksel. In het reservoir is een buis aangebracht waarin ter verwarming hete kolen werden gedaan. De samovar is doorgaans van koper, soms verzilverd of van massief zilver. Het toestel heeft niets te maken met het trekken van thee, zoals meestal wordt gedacht, maar dient alleen als heetwaterreservoir.
.Bronvermelding    |    Top


Scheerbekken

Kom of schotel met platte rand, die aan een kant een halfronde insnijding vertoont om tegen de hals te kunnen worden geplaatst. Waarschijnlijk in gebruik vanaf de 15de eeuw bij de chirurgijn-barbier. Scheerbekkens komen vanaf de 15de eeuw voor in koper, tin en aardewerk (Delft), en tegen eind 17de eeuw ook in zilver.
.Bronvermelding    |    Top


Schoorsteenhaal

Zie Haal.
. Top


Sculpture d’appartement

(Fr.) Barokke bronzen figuren of ornamenten die wat formaat betreft het zgn. kleinbrons overtroffen; zij moesten passen in de monumentale salons en galerijen uit het Louis XIV.
.Bronvermelding    |    Top


Sheffieldpleet of pleet

(Eng. plate) In 1743 uitgevonden door de messenmaker Thomas Boulsover uit Sheffield. Zijn methode bestond uit het hechten van bladzilverfolie op koperblik d.m.v. walsen. In het begin maakte men volgens dit procédé slechts kleinere voorwerpen. Kort voor 1770 kon het zilver aan beide kanten worden opgebracht en door verhitten bij het walsen werd de verbinding tussen de verschillende metalen zo hecht dat de plaat zowel kon worden gedreven als geciseleerd. Na het midden van de 19de eeuw werd steeds meer overgegaan op galvanisch verzilveren.
.Bronvermelding    |    Top


Shingen-tsuba

Zie Tsuba.
. Top


Sluitgewicht

Zie Pijlgewicht
.Bronvermelding    |    Top


Surtout

(Fr.) Zilveren, verguld bronzen, porseleinen of kristallen middenstuk op de dinertafel uit de 2de helft van de 18de eeuw.
.Bronvermelding    |    Top


Tandheugel

Aan één zijde getande staaf waarin een werktuigdeel grijpt. Van dit mechanisme is in veel werktuigen gebruik gemaakt, bijv. bij de schoorsteenhaal en de dommekracht.
.Bronvermelding    |    Top


T’aot’ieh

(Chin.) Masker van een dier, waarvan de herkomst en de betekenis niet vaststaan. Gezien de schrikaanjagende ogen neemt men aan dat het masker was bedoeld om boze geesten af te weren. De t’ao t’ieh is een van de meest voorkomende versieringsmotieven in reliëf op bronzen vaatwerk uit de Shang- (1523-1028 v.C.) en vroege Chou-dynastie (1028-256 v.C.).
.Bronvermelding    |    Top


Ting

(Chin.) Rituele bronzen vaas uit de Shang-dynastie (1523-1028 v.C.), in de vorm van een halve bol op drie rechte poten, met twee opstaande oren op de bovenrand of iets lager op de bol gemonteerd. Werd gebruikt om offerspijzen te koken.
.Bronvermelding    |    Top


Tou

(Chin.) Zeer oud bronzen ritueel vaatwerk, van dezelfde vorm als het neolithische Chin. aardewerk. Het voorwerp heeft de vorm van een halve bol op een hoge voet, met of zonder deksel. De oudste exemplaren dateren uit de 9de eeuw v.C. Komt tot de 3de eeuw v.C. voor.
.Bronvermelding    |    Top


Treeft

Rooster voorzien van een steel en drie pootjes; enigszins trapeziumvormig, zelden rond van vorm. Van gesmeed blank ijzer met hartvormige krullen en spiralen zijn het ware kunstwerken, vooral in de 16de eeuw. In de 19de eeuw ging men over op goedkope modellen uit gietijzer. Treeften dienden zowel als onderzetter voor hete pannen als voor het roosteren van vlees of vis.
.Bronvermelding    |    Top


Tsuba

(Jap.) IJzeren zwaardstootplaat. Uit de oorspronkelijk onversierde tsuba is een tak van nijverheid ontstaan, vooral toen het zwaard als teken van sociale rangorde werd beschouwd. Al uit de 12de eeuw zijn zeer fraai bewerkte exemplaren bekend die van grote vaardigheid op het gebied van de smeedkunst getuigen. In de 16de en 17de eeuw werden de tsuba’s vaak met edelmetaal ingelegd, waarbij een speciale techniek ontwikkeld werd met koper- en zilverdraden, die als het ware in het voorwerp waren ingeweven. (de zgn. mukade- en shingen-tsuba).
.Bronvermelding    |    Top


Tsun

(Chin.) Algemene benaming voor ritueel bronzen vaatwerk, meestal in de vorm van vazen met brede romp, brede, naar buiten gebogen rand en hoge standring, in tegenstelling tot de ku, die hoog en slank is. De tsun-vazen komen voornamelijk voor tijdens de Shang-dynastie ( 1523-1027 v.C.).
.Bronvermelding    |    Top


Tui

(Chin.) Luidklok uit de late Choudynastie (tijdperk van de Strijdende Staten, 476-221 v.C.) Ovaal in doorsnede, met een brede, gewelfde schouder die naar de mond smaller wordt. Werd aan een lus gehangen die dikwijls de vorm van een tijger had.
.Bronvermelding    |    Top


Umbo

(Lat) 1. Sierknop of kegelvormige punt, oorspronkelijk bedoeld als versiering van een schild. 2. Verhoogd middengedeelte van koperen en tinnen borden en schalen. In de umbo is dikwijls een ornament aangebracht.
.Bronvermelding    |    Top


Verguld brons

Zie Bronze doré.
. Top


Verloren vorm

Zie cire perdure
.Bronvermelding    |    Top


Vuurbok

Zie Haardijzers.
.Bronvermelding    |    Top


Vuurkorf

Van staafijzer vervaardigde mand waarin een kolenvuur kan worden aangelegd. Werd mode aan het begin van de 18de eeuw, gelijktijdig met de lage Franse open haard. De hoge open haarden die tot die tijd in gebruik waren, waren berekend op houtvuren om op te koken. Het moest wel grimmig koud zijn eer men zich de luxe van een vuur gunde. De opkomst van de lage open haard met vuurkorf, en een kolenvuur voor permanente verwarming, valt samen met een algemene tendens naar groter comfort, die kenmerkend is voor het begin van de 18de eeuw. Tot aan het midden van de eeuw zijn de vuurkorven over het algemeen eenvoudig en functioneel van vorm; daarna valt het accent meer en meer op de sierende onderdelen waarvoor men vooral koper prefereert. Ook de bekende koperen doofpotten en koperen handvatten aan het overige haardgerei komen dan in de mode.
.Bronvermelding    |    Top


Vuurstolp of couvre feu

(Fr., in het Eng. verbasterd tot curfew) Stolp waaronder aan het eind van de dag de resten van het haardvuur werden geschoven. Er komen zowel gesloten als naar één zijde open vuurstolpen voor om tegen de achterwand van de haard te zetten.
.Bronvermelding    |    Top


Vijzel

Een rond vat met uitstaande wand, gebruikt voor het vermorzelen en fijnstampen van o.a. kruiden, chemische producten, suikerbroden e.d., in apotheek, schildersatelier en keuken. Komt voor in marmer, brons of koper.
. Top


Wafelijzer

Koekvorm, meestal uit gegoten ijzer, voor het maken van wafels. De ijzers met fijne ruitjes werden gebruikt ter versiering en versteviging van droge deegwafels. De ijzers met grove ruiten waren voor het bakken van wafeIs met vloeibare brij. De versiering bestaat uit volksmotieven: bloempotten, hanen, harten, bloemen, naamletters.
.Bronvermelding    |    Top


Yu

(Chin.) Ritueel bronzen vaatwerk, bestemd voor wijn. De vorm is die van een ronde, buikige ketel op lage voet, met tamelijk hoge hals en deksel met knop. Aan weerszijden bevinden zich oren, waarin een hoog gebogen hengsel kan draaien, waardoor de yu gemakkelijk kan worden vervoerd. In gebruik tijdens de Shang-periode.
.Bronvermelding    |    Top

Brons-koper-ijzer alfabetisch gedeelte


A - B - C - D - E - F - G - H - I - J - K - L - M - N - O - P - Q - R - S - T - U - V - W - X - Y - Z


. Top

 

 

Visie | Disclaimer | Bronvermelding | Contact | ©2006-2010 Antiek-Encyclopedie.nl