|
|
U bevindt zich hier: Home > Artikelindex > Porselein > Porselein I t/m K
Ilmenau
(Thüringen) Kleine Duitse porseleinfabriek uit 1777. Van 1786 tot 1792 werd de fabriek gepacht door Gotthelf Greiner. De producten omvatten serviezen met landschappen in sepia en ijzerrood en met reliëf in wit, op een blauw fond, in navolging van Wedgwood.
Merken:
1. 1786-1792, Gotthelf Greiner;
2. 1792-1808, I voor llmenau.
1. 1786-1792, Gotthelf Greiner;
2. 1792-1808, I voor llmenau.
.
| 
Imari
Het eerste Japanse porselein ontstond pas toen in 1616 rond Arita kaolien werd gevonden. In de 17de eeuw volgden de Japannners de Chinese stijl, ook voor de export. In de 18de eeuw werd een eigen stijl ontwikkeld. De grote vlucht die de theeceremonie nam leverde stukken van buitengewone schoonheid op. Bekende centra waren: Arita, Kyoto, Kutani en Satsuma. Het Arita-porselein werd via de haven Imari naar Europa verscheept, waar het Imari-porselein werd genoemd. Het decor werd in donkerblauw onderglazuur aangebracht; polychroom, vooral rood en goud, kwamen voor sinds het midden van de 17de eeuw, naar Chinees voorbeeld. De Chinese nien-hao's werden vaak overgenomen. Het Imari werd in het Westen zo populair, dat de Chinezen het in de 18de eeuw op hun beurt namaakten. Het Chinees Imari onderscheidt zich door een helderder blauw, doorschijnender rood, een glad en olieachtig glazuur en vaak lichtbruin gebrande standringen en randen. Het drukke Imari-patroon, ook brokaatpatroon genoemd, bestaat uit rood, met goud gehoogd (geschaduwd). Het werd in Europa nagemaakt.
. |
Imari-patroon of brokaatpatroon
Decor voorkomend bij Japans porselein met vogels en chrysanten in vazen, geschilderd in rood, blauw en goud.
. |
Indianische Blumen (Du), of fleurs des Indes (Fr.)
Bloemdecoratie, ontleend aan het kakiemon en familie verte-porselein, werd vanaf 1720 in Meissen toegepast en door veel fabrieken overgenomen.
. |
Ironstone china
Het Ironstone china is beenderasporselein met uiterst harde scherf, dat in 1813 werd uitgevonden. Het was zeer geschikt voor de vervaardiging van vazen en haardtegels, maar er is ook veel serviesgoed van gemaakt.
. |
Ivoorporselein
Een bekende soft paste (gemaakt van leem en gemalen glas), dat in Worchester werd ontwikkeld en op het continent nagevolgd.
. |
Jaspisporselein
Zie Böttgersteengoed.
.
Jaune de Nanking
Zie Café au lait.
.
Jaune jonquille
(Fr., narcisgeel) Gele emailkleur, in 1753 door Jean Hellot in Vincennes ontwikkeld.
. |
Jet d’eau, à
(Fr., fontein) Keramisch motief bestaand uit een fontein met daarboven traliewerk en soms op de achtergrond een vaag aangeduid landschap. Werd in onderglazuurblauw geschilderd op porselein in Chantilly, vanaf ca. 1760.
. |
Jezuïetenporselein
Porselein met doorgaans in zwart-grijze encre de chine uitgevoerde voorstellingen van rooms-katholieke herkomst. Het is niet onmogelijk dat de Jezuïeten, die vanaf 1579 in China missie bedreven, deze vorm van chine de commande inderdaad hebben beïnvloed.
. |
Jodenporselein
(v. Du.: Judenporzellan) Porselein uit de fabriek van Berlijn, dat gedurende de 18de eeuw door joodse ingezetenen verplicht moest worden aangeschaft in geval van huwelijk. De dwangmaatregel had tot doel de afzet van het product te vergroten.
. |
Johanneummerk
Inventarismerk bestaande uit gegroepeerde letters en getallen op Meissener porselein, uit de koninklijke verzameling van Angustus de Sterke in Johanneum, mogelijk door de keurvorst zelf ingesteld. Werd ook nagebootst.
. |
Joosje-te-paard
18de-Eeuwse benaming voor een Chinese porseleindecoratie, een konijnenjacht voorstellende. Komt voor op porselein vanaf de K’ang Hsi-periode.
. |
Juwelenporselein
(Fr. porcelaine aux émaux) Versierd porselein waarbij op een gouden of zilveren oppervlak druppels emailverf werden aangebracht (Sèvres 1780-1784).
. |
Kaapse schotels
De handelsroute naar het Verre Oosten liep via Kaap de Goede Hoop, en het waren onze Kaapvaarders die de verbinding met deze gebieden onderhielden. Van het door deze schepen aangevoerde Chinese blauwwit waren vooral de 'Kaapse' schotels rijk vertegenwoordigd in de collecties van het snel groeiend getal van verzamelaars.
. |
Kakiemon
Uit Arita afkomstig porselein, dat naar een pottenbakkersfamilie werd genoemd. Het heeft een melkwitte kleur en is bescheiden, maar zeer smaakvol polychroom gedecoreerd met bloemen, vogels en andere dieren.
. |
Kampatroon
Karakteristieke decoratie van het Japanse Nabeshima-porselein dat in onderglazuurblauw op de voetrand van schotels en schalen werd aangebracht.
. |
K’ang Hsi
(1662-1722) Chin. keizer uit de Ch’ing-dynastie, beschermer van de keramische kunst. In 1681 liet hij de keizerlijke fabrieken van Chin-tê-chên, die in 1675 door aanhangers van de Ming-dynastie waren verwoest, herbouwen. Hij benoemde Ts’ang Ying-hüen tot directeur en hiermee begon een tijdperk van grote bloei, zowel voor de keizerlijke als de particuliere porseleinfabrieken te Ching-tê-chên. De regering van K’ang Hsi is vooral beroemd om het blauwwit, poederblauw, het familie verte en noire en het porselein met monochrome glazuren (mirror black, ossenbloedglazuur, clair de lune, café au lait, perzikbloesem). Famille rose en famille jaune zijn eveneens in deze tijd ontstaan, maar bereikten pas onder keizer Yung Chêng hun hoogtepunt. Ook de uitvinding van pâte tendre dateert uit het regeringstijdperk van K’ang Hsi. Verder werd de beschildering met onderglazuur-koperrood opnieuw toegepast en geperfectioneerd. Daarnaast bleef men de technieken van san ts’ai (drie kleuren), wu ts’ai (vijf kleuren) en tou ts’ai (contrasterende kleuren) gebruiken. De tijd van K’ang Hsi is een periode van toenadering tussen Oost en West; enerzijds werd onder K’ang Hsi heel veel porselein naar Europa geëxporteerd, anderzijds had de keizer zelf grote belangstelling voor de kunst van het Westen. Zo nodigde hij Westerse kunstenaars uit om Chinese artiesten het schilderen met email op koper te leren.
. |
Kaolien
Porseleinaarde (grondstof voor porselein), zo genoemd naar de Kao-ling, een heuvelrug bij het porseleincentrum Ch'ing-tê-Chên. Het is een kalium-aluminiumsilicaat, dat als verweringsprodukt van veldspaathoudende rotsen werd gedolven.
. |
Kapuzinerbraun
Zie Café au lait.
.
. |
Keizergeel
Lichtgeel Chin. porseleinglazuur. De gele kleur verkreeg men uit ijzer waaraan een kleine hoeveelheid antimonium was toegevoegd. Keizergeel werd tijdens de Ming-dynastie ontwikkeld; de mooiste stukken dateren echter uit de regeringsperiode van keizer K’ang Hsi (1662-1722).
. |
Kelsterbach
(Hessen) Plaats waar in 1758 een faiencefabriek werd gesticht. Deze werd in 1761 overgenomen door landgraaf Lodewijk VIII van Hessen-Darmstadt die, bijgestaan door de arcanist C. D. Busch uit Meissen, overging op het maken van porselein. Tot 1768 werd hier pâte dure gemaakt. In 1798 werd onder leiding van J. M. Höckel de vervaardiging van porselein hervat. Producten: voornamelijk beeldplastieken in navolging van Meissen en naar de manier van Bustelli.
Merken in onderglazuurblauw. zie afbeelding.
. |
Kenzan
Ogata of Ogata Shinso (1661-1742) Jap. pottenbakker uit Kyoto, volgeling van de beroemde Ninsei, tevens dichter. Kenzan, die zowel Awata- als Raku-keramiek maakte, is bekend om zijn krachtige vormgeving en zijn verfijnde decoratie. Vaak voegde hij aan zijn versiering een dichtregel toe in forse penseelstreken. Zijn ontwerpen hebben grote invloed gehad op de ontwikkeling van de Japanse keramiek.
. |
Kermisporselein
Goedkope porseleinen souvenirs uit de tweede helft van de 19de eeuw van Duitse makelij, veel verkocht op jaarmarkten. Dikke scherf, eenvoudige vormgeving, hier en daar verguld en beschilderd met polychrome hoogvuurkleuren. De voorstellingen zijn afgestemd op het eenvoudige publiek.
. |
Ki-lin
Zie Kylin.
.
Klapmutskom
Kom van Chinees porselein of nabootsing hiervan in Delftse faience, gekenmerkt door een iets naar buiten uitstekende rand, 17de – begin 18de eeuw.
. |
Kloster-Veilsdorf
(Thüringen, Du.) Porseleinfabriek, opgericht in 1760 met hulp van de arcanist Nikolaus Paul. Sierstukken en serviesgoed in rococo-stijl, gedecoreerd met polychrome emailkleuren. Merken:
1. 1760-1797;
2. 1797-1822. familie Greiner.
1. 1760-1797;
2. 1797-1822. familie Greiner.
. |
Ko-Kutani
Zie Kutani.
.
Königliche Porzellan Manufaktur
Zie Berlijns porselein.
.
Kopenhaags porselein
De fabriek werd begonnen door de arcanist F. H. Müller, die in 1771 met het eerder in Bornholm gevonden kaolien begon te experimenteren en in 1775 een privilege voor de productie van porselein kreeg. Müllers porselein had een blauwachtig-grijze tint en was in onderglazuurblauw, purper en ijzerrood beschilderd. De fabriek kwam in financiële moeilijkheden en werd in 1779 een ‘koninklijk’ bedrijf.
Merken:
1. vanaf 1775
2. 1897-1905.
1. vanaf 1775
2. 1897-1905.
. |
Koreaans inlegwerk
Zie Zogan.
.
Korenbloemdecor
Zie Décor à barbeau.
.
Kornilow
Russ. porseleinfabriek in St.-Petersburg, gesticht in 1835. Vooral bekend om de grote vakbekwaamheid en kunstzinnigheid van haar werklieden en kunstenaars. Merken: Russische inscriptie in opglazuur: Van de gebroeders Kornilow in St.-Petersburg, of een ingedrukt merk: BRK of BK. Vanaf 1884 werden de producten gemerkt met een wapen en linten boven de inscriptie ‘In St.-Petersburg/ Van de gebroeders Kornilow’.
. |
Kraaikop
Chin. porseleinen kom uit de periode van keizer Wan-Li (Ming-dynastie).
Behoorde tot het kraakporselein dat door de VOC naar Holland werd verscheept. De
vorm is hoog en smal, met naar buiten gebogen wand met dikwijls in vakken verdeelde, gekartelde rand; aan de binnenkant is de bodem beschilderd met een op ‘n tak zittende exotische vogel, door onze voorouders kraai genoemd. De beschildering is uitgevoerd in onderglazuurblauw.
. |
Kraakporselein
In 1602 maakten Hollandse kapers een Portugese 'kraak' buit, en het zich in de lading bevindende porselein kwam in Amsterdam ter veiling. Het incident deed zich voor in de Wan-Li-periode (1573-1620) en het geveilde porselein behoorde tot het mooiste blauwwit. De rand is ingedeeld in afwisselend brede en smalle, trapeziumvormige vlakken, met daarin plantenmotieven en watervogels. Sindsdien werd de in eerste instantie spontaan aangenomen term 'kraakporselein' gereserveerd voor het beste blauwwit.
. |
Kuang Hsü
(1784-1908) Chin. keizer uit de Ch’ing-dynastie. In deze periode werd in Ching-tê-chên opnieuw porselein van goede kwaliteit geproduceerd. Men maakte m.n. kopieën van K’ang Hsi- en Ch’ien Lung-porselein, van Ch’eng Hua-blauwwit en eierschaalporselein en van K’ang Hsi-famille noire, het laatste met het K’ang-Hsi-regeringsmerk. De kopieën zijn nauwelijks van de originelen te onderscheiden. Tegen het eind van de regeringsperiode van Kuang Hsü ontstaat een nieuwe decoratietechniek, waarbij men het decor van de buitenwand aan de binnenkant van een voorwerp laat doorlopen. De Chinezen noemen dit Kuo-ch’iang.
. |
Kuan Yin of Kwan Yin
In China een figuur van boeddhistische herkomst, waarschijnlijk de godin der barmhartigheid, tot wie kinderloze vrouwen hun gebeden richtten. Soms wordt de godin afgebeeld met een kind in de armen.
. |
Kudinow
Russ. porseleinfabriek, in 1818 in Lystowo bij Moskou gesticht. Produceerde porselein zowel voor de eigen markt als voor export, o.a. naar Perzië. Decoratie in heldere kleuren, dikwijls met bloemmotieven. In 1885 werd de fabriek gesloten.
Merk: meestal een monogram NK, in cyrillisch schrift.
. |
Kuei kung
(Chin., duivelswerk) Benaming voor porselein met ajourdecoraties die in de ongebakken klei werden uitgestoken, wat grote technische vaardigheid vereist. De voorwerpen hadden dikwijls een dubbele wand, waarvan de buitenste van ajourdecor was voorzien. Porselein met ajourdecoratie werd gemaakt tijdens de regering van keizer Wan-Li (Ch’ing-dynastie).
. |
Kundi
Zie Gendi.
.
Kutani
(Jap., ‘negen valleien’) Japans dorp in de provincie Kaga waar in het midden van de 17de eeuw in opdracht van keizer Maeda porseleinovens werden gebouwd en pottenbakkers uit Arita te werk werden gesteld.
.
Ku Yüeh Hsüen
(Chin., ‘paviljoen van de oude maan’) Chin. porselein van zeer hoge kwaliteit uit de Ch’ing-periode, voor het eerst gemaakt onder keizer K’ang Hsi in Ching-tê-chên, ten tijde van de beroemde T’ang Ying-hsüan. Heeft een witte, fijnkorrelige scherf en is op zeer zorgvuldige en delicate wijze beschilderd. Pas in de tweede helft van de 19de eeuw werd dit porselein in Europa bekend.
.
Kwan Yin
Zie Kuan Yin.
.
Kwarts
Gekristalliseerd kiezelzuur, dat bij de fabricage van verschillende soorten keramiek, vooral porselein, en ook bij de bereiding van glazuren een onmisbaar bestanddeel is.
. |
Kylin of Ki-lin
(Chin.) Mythologisch dier dat wordt voorgesteld met een drakenkop met één hoorn, het lichaam van een hert en de benen en hoeven van een paard. Van zijn schouders laaien vlammen op.
. |
Kyoto
Bekend Japans centrum voor Imari porselein.
. |
Porselein Alfabetisch gedeelte
A - B - C - D - E - F - G - H - I - J - K - L - M - N - O - P - Q - R - S - T - U - V - W - X - Y - Z
.