Antiek porselein: F-G-H
Antiek-Encyclopedie.nl: Het informatiepunt voor de antiekliefhebber.



Fabeltierdecor

(Du.) Porseleindecor ontleend aan de fabels van Aesopus, vooral op serviesgoed en sierstukken, voor het eerst ca. 1730 toegepast in Meissen door A.F. von Löwenfinck.
. Top


Fa hua

Decoratietechniek van Chinees steengoed en porselein, waarbij de contouren van het decor in de scherf of in de sliplaag gegrift werden, waarna de hierdoor ontstane vakken werden ingekleurd. De beschildering gebeurde met san ts’ai-kleuren.
. Top


Famille jaune

(Fr.) Handels- en verzamelaarsterm voor Chinees biscuitporselein uit de K’ang Hsi-periode (1662-1722) waarin de gele grondkleur overheerst.
.Bronvermelding    |    Top


Famille noire

(Fr.) Handels- en verzamelaarsterm voor Chinees porselein uit de K’ang Hsi-periode (1662-1722), waarbij de zwarte grondkleur overheerst.
.Bronvermelding    |    Top


FamilIe rose

(Fr.) Handels- en serzamelaarsterm voor Chinees porselein ontstaan tegen het eind van de regeringsperiode van K’ang Hsi (1662-1722), waarbij een ondoorzichtig roze email de hoofdkleur is.
.Bronvermelding    |    Top


Famille verte

(Fr.) Handels- en verzamelaarsterm voor Chinees porselein uit de K’ang Hsi-periode (1662-1722), waarbij de groene grondkleur overheerst.
.Bronvermelding    |    Top


Fan-hung

Zie IJzerrood.
. Top


Fêng-huang

(Chin.) Mythische vogel met fazantenkop en hanenkam. De staart is getooid met lange, afhangende veren, de poten zijn lang, als van een kraanvogel. De veren zijn geschilderd in de vijf elementaire kleuren (rood, blauw, geel, wit en zwart), die corresponderen met de vijf voornaamste deugden.
.Bronvermelding    |    Top


Festoen

Verticaal neerhangende slinger van bladeren en bloemen en soms ook van vruchten.
.Bronvermelding    |    Top


Fitzhugh border

(Eng.) Benaming voor een randmotief op Chinees porselein, dat vnl. voorkomt op export-porselein uit de Ch’ing dynastie. De decoratie bestaat uit servetwerk, verrijkt met vlinders, bloemen of een meanderrand, waarbij verschillende patronen in het midden worden herhaald.
.Bronvermelding    |    Top


Fleur des Indes

Zie Indianische Blumen.
. Top


Fleur fines

Zie Deutsche Blumen.
. Top


Fliegende Kinder

(Du.) Afbeeldingen van amorini op Duits porselein; alleen sierstukken werden hiermee beschilderd. Geïnspireerd op het werk van Boucher.
.Bronvermelding    |    Top


Fo-hond

(Chin.) Hond van Boeddha, mythisch dier in de vorm van een soort leeuw met gekrulde manen en een pluimstaart. De ingang van hoeddhistische tempels is vaak versierd met twee Fo-honden, de ene met zijn poot rustend op een bol, het hoeddhistische juweel vertegenwoordigend, de andere spelend met zijn jong.
.Bronvermelding    |    Top


Fond écaille

(Fr. Écaille = 1. schub, 2. schildpad, in de zin van grondstof) Een op porselein voorkomend schildpadkleurig fond van schubben waartegen contrasterende motieven in reliëf, in goud of zilver werden geplaatst. In zwang op het 18de-eeuwse pâte dure-porselein.
.Bronvermelding    |    Top


Fond quadrillé

(Fr. quadrille = ruitje) Vulling van ruitjes, veelvuldig toegepast in de 18de-eeuwse ornamentiek.
.Bronvermelding    |    Top


Fontainebleau

In Fontainebleau werd in 1795 een porseleinfabriek opgericht door Jacob, opgevolgd door Weil; vele stukken werden in Parijs gedecoreerd. In 1830 werd het bedrijf door Jacob en Mardochée Petit gekocht en tot grote bloei gebracht. De kwaliteit is echter grof.
.Bronvermelding    |    Top

Frankenthal

Een van de belangrijkste Duitse porseleinfabrieken, gesticht in 1755 door de Fransman Paul Antoine Hannong. De periode van 1755 tot 1775 wordt beschouwd als de beste tijd. De belangrijkste productie bestond uit porseleinen beeldjes met fijne, halfdoorschijnende, melkwitte scherf en gedecoreerd in goed afgewogen emailkleuren in de toen gangbare rococostijl. ModelImeister was tot 1761 Joh. W. Lanze, tussen 1758 en 1764 bijgestaan door de meer getalenteerde Joh. Fr. Lück. Zijn broer Karl G. Lück was het langst verbonden aan de fabriek (1756-1775). Hij volgde in 1766 Lanze op als Modelmeister. In 1775 werd de modelleur en schilder Simon Feilner aangetrokken; hij kreeg de leiding van de fabriek, die hij hield tot 1795. De classicistische periode wordt vertegenwoordigd door Adam Bauer (1777-1779 ModelImeister), die zich toelegde op kinderfiguurtjes, en door Joh. P. Melchior die deze functie bekleedde tussen 1779 en 1798. Het serviesgoed, dat sterke verwantschap toont met de producten van Meissen en Sèvres, is van hoge kwaliteit. Onder de porseleinschilders is Joh. B. Magnus (werkzaam van 1762-1782) een van de talentvolste. In de oorlog van 1794/1795 werd Frankenthal door Franse troepen bezet; de fabriek werd gesloten en de voorraden verkocht. Een groot aantal van de porseleinvormen werd naar Nymphenburg overgebracht, waar later dan ook kopieën ontstonden in aardewerk en porselein. Ook van de modelleurs, schilders en arbeiders trokken velen naar Nymphenburg. In 1800 werd de poseleinfabriek definitief opgeheven.
Merken doorgaans in onderglazuurblauw:
Zie ook afbeelding
1. 1755-1756, P.A. Hannong;
2. 1756;
3. 1756-1759;
4. 1759-1762;
5. 1762-1788;
6. 1795 –1800, Von Recum.















1. 1755-1756, P.A. Hannong;
2. 1756;
3. 1756-1759;
4. 1759-1762;
5. 1762-1788;
6. 1795 –1800, Von Recum.

.Bronvermelding    |    Top


Franse punt

Oudhollandse benaming uit de 17de en 18de eeuw voor een motief uit de Chinese porseleindecoratie. Het motief wordt gevormd door een spitse gelijkbenige driehoek waarvan alle zijden uit gebogen lijnen zijn samengesteld.
. Top


Fritporselein

(v. Du. Frittenporzellan) Zie Pâte tendre.
. Top


Fu

(Chin. vleermuis) Teken voor geluk, omdat het woord in het Chinees dezelfde klank heeft als het woord voor geluk.
.Bronvermelding    |    Top


Fukien

(prov. in Z.-China) Herkomstgebied van het blanc de chine en van de zgn. grove porseleinen.
.Bronvermelding    |    Top

Fulda

(1741-1758) Porseleinfabriek in Hessen, in 1764 gesticht door bisschop Heinrich von Bibra met hulp van de arcanist Nikolas Paul, waar pâte dure werd gemaakt. De eerste jaren werden charmante poseleinfiguren gemaakt, vooral figuurtjes van herders en herderinnetjes en figuren uit de commedia dell’arte, eenvoudig maar gracieus van vorm op bekwame wijze geschilderd. Modellmeister was Laurentius Russinger, die daarvóór in Höchst werkzaam was. Ook het serviesgoed uit de eerste periode is van hoge kwaliteit en erg knap gedecoreerd in de trant van Meissen, dikwijls in ijzerrode monochromie. De fabriek heeft bestaan tot 1788. Merken:
1. 1764-1780;
2. 1780-1788;
3. 1788-1790.









1. 1764-1780;
2. 1780-1788;
3. 1788-1790.

.Bronvermelding    |    Top

Fürstenberg

(Brunswijk) Porseleinfabriek gesticht in 1747. Dank zij de technische bijstand van arcanist J. Benckgraff slaagde men hier voor het eerst in de fabricage van pâte dure. De gebreken en onregelmatigheden in de scherf die aanvankelijk nog optraden, wist men heel handig onzichtbaar te maken door toepassing van reliëf-applicatie. De rococo-ornamenten tonen verwantschap met Meissen. Na 1768 ging men over tot het gebruik van opglazuurkleuren (donkerpaars, groen, bruin, geel). Modelleurs uit deze periode zijn J.C. Rombrich, A.C. Luplau, P. Hendler en de Fransman Desoches. De fabriek is blijven bestaan tot het midden van de 20ste eeuw.
Merken:
1. in blauw vanaf 1755;
2. op biscuit-beeldjes ingestempeld. Op modern werk soms de toevoeging A.a.M. (Aus altem ModeIl).









1. in blauw vanaf 1755;
2. op biscuit-beeldjes ingestempeld. Op modern werk soms de toevoeging A.a.M. (Aus altem ModeIl).

.Bronvermelding    |    Top


Garniture de cheminée

(Fr.) Serie van vijf, soms zeven vazen die dienden ter decoratie van de schoorsteenmantel. Deze vazen werden in China in de laatste helft van de 17de eeuw en in de hele 18de eeuw speciaal voor de export gemaakt. Meestal bestaat een stel uit drie balustervormige vazen met deksel en twee bekers. In Meissen werden de stellen nagemaakt.
.Bronvermelding    |    Top


Gedrochten

18de Eeuwse benaming voor Chinese porseleindecoraties uit die tijd, zoaIs draken, leeuwen, fo-honden en fêng-huangs (in de 18de eeuw ‘feniksen’ genoemd).
.Bronvermelding    |    Top


Gendi

(Maleis, ook kendi of kundi) Schenkkan, die in heel Zuidoost-Azië en in het Midden-Oosten voorkwam, aanvankelijk van brons of aardewerk, in China sinds de 14de eeuw ook van porselein. De gendi is een bolvormige fles met lange of korte hals en een korte schenktuit, die op een halve bol op de schouder is aangebracht. Bekend zijn vooral de gendi‘s uit de Wan-Ii periode, met onderglazuurblauw decor.
.Bronvermelding    |    Top



Gera

(Thüringen) In 1779 werd hier een kleine porseleinfabriek gesticht die slechts enkele jaren heeft bestaan. Van 1780 onder leiding van twee leden van de familie Greiner, in samenwerking met de fabriek van Volkstedt, tot 1782. De producten zijn meestal kopieën van gebruiksgoed uit Meissen, maar er werden ook sierstukken gemaakt, gedecoreerd met stadsgezichten e.d. De scherf is niet zuiver wit.
Merken: G of Gera, beide soms voorzien van de zwaarden van Meissen.







.Bronvermelding    |    Top



Gondole, en

(Fr., gondelvormig) Langwerpige, naar weerszijden oplopende bolvorm bij vaatwerk en serviesgoed uit de Restauration.
.Bronvermelding    |    Top

Gotha

(Thüringen) Porseleinfabriek, in 1757 gesticht door Wilhelm Theodor von Rotberg met hulp van arcanist Nikolaus Paul. Tot 1772 onderscheidt het geproduceerde porselein zich niet noemenswaardig van dat van andere fabrieken van Thüringen. Na 1772 wordt het fijne Fürstenberg-porselein nagevolgd. De productie omvat vnl. vazen, kleine serviezen en (borst)beelden van biscuit. Het serviesgoed is beschilderd met o.m. strooibloemen en landschappen met ruïnes, in zwarte en bruine monochromie; het is, in tegenstelling tot de andere Thüringse fabrieken, zeer zorgvuldig uitgevoerd.
Merken in blauw:
1. 1757-1783;
2. 1783-1802, Wilhelm Theodor von Rotberg;
3. 1802-1830;
4. na 1830, hen op berg voor Henneberg ingestempeld.









1. 1757-1783;
2. 1783-1802, Wilhelm Theodor von Rotberg;
3. 1802-1830;
4. na 1830, hen op berg voor Henneberg ingestempeld.

.Bronvermelding    |    Top


Gotzkowskymuster of erhabene Blumen

(Du.) Decoratie waarbij het plat van schotels werd versierd met in een cirkel gerangschikte bloemen en de rand met boeketten, alles in basreliëf. Men treft de decoratie aan op Meissener porselein. Genoemd naar de bankier Johann Gotzkowsky die het motief in de door hem in 1761 gestichte fabriek in Berlijn liet kopiëren.
.Bronvermelding    |    Top


Grand feu

Hoogvuur: tussen 1300 en1400° C.
.Bronvermelding    |    Top


Gros bleu

(Fr.) Donkerblauwe fondkleur die onder het glazuur van pâte tendre werd aangebracht in Vincennes en Sèvres, in de periode van 1744- ca.1760. Veelvuldig nagebootst (o.a. Mazarine blue).
.Bronvermelding    |    Top


Groszbreitenbach

(Thüringen) Porseleinfabriek, in ca. 1778 gesticht en in 1782 in bezit gekomen van G. Greiner die toen al de fabrieken te Wallendorf en Limbach op zijn naam had staan. De productie werd voortgezet tot midden 20ste eeuw.
Merken:
1. 1777-1869;
2. na 1869, H.Brühl & Söhne.






1. 1777-1869;
2. na 1869, H.Brühl & Söhne.


.Bronvermelding    |    Top



Gutenbrunn

Zie Pfalz-Zweibrücken.
. Top


Haags porselein

Tussen 1776 en 1790 beheerden de Duitse porseleinhandelaar Anton Lyncker, en na diens dood zijn weduwe, een fabriek in Den Haag. Dit Haags porselein werd voor een deel zelf geproduceerd, maar in belangrijke mate ook onbeschilderd uit Duitsland en Doornik ingevoerd en in Den Haag beschilderd. Het heeft smaakvolle en zorgvuldig behandelde decors, voornamelijk in polychroom en goud. Op de buitenplaats Rozenburg bij Den Haag stichtte in 1883 de Duitse porseleinschilder W. Freiherr von Gutenburg een fabriek die beroemd is geworden door ragdun serviesgoed met Jugendstil-decors.
.Bronvermelding    |    Top


Haie fleurie

zie Décor coréen.
. Top


Hans Sloane plates

(Naar Sir Hans Sloane, botanicus en stichter van de Chelsea Botanical Gardens) Borden van Chelsea-porselein, gedecoreerd met botanische motieven, aangevuld met vlinders en rupsen. Tweede helft van de 18de eeuw.
.Bronvermelding    |    Top


Hard-paste

(Eng.) Pâte dure of echt porselein.
.Bronvermelding    |    Top


Hausmaler of Winkelmaler

(Du.) Niet bij fabrieken aangesloten porseleinschilders; zij werden door de fabrieken bestreden, niet zozeer uit concurrentienijd als wel ter bescherming van de goede naam van de porseleinbranche. Zij ontwikkelden zich uit de glas- en emailschilders, vooral in de omgeving van Augsburg. Aanvankelijk was men in Meissen bijna dankbaar dat er vakbekwame Hausmaler als de Auffenwerths en Seuters bestonden; na 1730 namen dezelfde fabrieken echter alle beschikbare middelen te baat (streng verbod op het naar buiten smokkelen van onbeschilderd porselein, resp. wegslijpen van het firmamerk) om het contact met de Hausmaler te bemoeilijken. Tegen het midden van de 18de eeuw stierf het vak geleidelijk uit; slechts enkele vermogende dilettanten zoals kanunnik von dem Busch hielden zich er soms nog mee bezig. Behalve de al genoemden behoren Bottengruber, Preiszler en Wolfsburg (Wenen), Ferner en Mayer-Presnitz, Metzsch en Jucht (Meissen) tot de meest begaafde Hausmaler.
.Bronvermelding    |    Top


Heaped and piled

(Eng.) Benaming voor een bijzonder soort blauwwit porselein uit de regeringsperiode van keizer Hsüan Tê (1426-1435), dat gekenmerkt wordt door zwarte vlekjes in het donkerblauw, veroorzaakt door plaatselijke verdikkingen in de laag kobalt.
.Bronvermelding    |    Top


Himeji

Jap. keramisch centrum in de provincie Harima, waar in de 19de eeuw celadon en blauwwit porselein werden gemaakt.
.Bronvermelding    |    Top

Höchst-porselein

In 1750 lukte het de arcanisten Johann Benckgraff en Joseph Jacob Ringler om pâte dure te maken met een roomkleurige scherf. Vormgeving en decoratie: sterk onder invloed van Meissen. Later verkreeg men een melkwitte, dunne scherf, ongeveer gelijk aan die van Frankenthal. Het beste porselein werd in de jaren 1750-1775 gemaakt. Modelleurs waren: Simon Feilner (ca. 1750) aan wie o.a. figuren uit de commedia dell’arte en genrestukken worden toegeschreven en Johann Friedrich Lück (1757-1758); schilder was J.Zeschinger en ontwerper G. F. Riedel. De beroemdste Modellmeister was Johann Peter Melchior, (werkz. 1767-1779) die vooral bekendheid kreeg door zijn vele kinderfiguren en zijn borstbeelden van biscuit-porselein in classicistische stijl. De productie werd in 1796 beëindigd, maar in de 19de eeuw werden kopieën gemaakt in Passau en Bonn, die men van de originelen kan onderscheiden aan de zware vorm en de diepe glans.
Merken:
1. 1750-1762;
2. 1762-1796;
3. porseleinschilder Johann Zeschinger (tot 1753);
4. Joseph Philipp Dannhöfer (1712-1790).











1. 1750-1762;
2. 1762-1796;
3. porseleinschilder Johann Zeschinger (tot 1753);
4. Joseph Philipp Dannhöfer (1712-1790).

.Bronvermelding    |    Top


Hoho êrh hsien

(Chin., de tweeling) Onderwerp gemodelleerd in plastiekjes van biscuit zoals die tijdens K’ang Hsi (1662-1722) veel werden gemaakt. De tweeling wordt meestal als een stel haveloze bedelaars uitgebeeld.
.Bronvermelding    |    Top


Hoogvuurkleuren

Het hoogvuurkleurengamma is uiterst beperkt omdat de meeste metaaloxiden bij deze temperatuur verbranden. Slechts twee kleuren, het blauw van kobaltoxide en het rood van koper- of ijzeroxide waren bestand tegen de hitte van het grand feu, en konden dus worden aangebracht voordat het voorwerp werd blootgesteld aan de glazuurbrand (onderglazuurkleuren). Het resultaat is een volledige versmelting met de omringende lagen, waardoor de tekening enigszins is vervloeid.
.Bronvermelding    |    Top


Hoseki zogan

Zie Zogan.
. Top


Hsien-Fêng

(1851-1861) Chin. keizer uit de Ching-dynastie. Tijdens zijn regeringsperiode vond de T’aiping-opstand plaats en werd Ching-tê-chên verwoest.
.Bronvermelding    |    Top


Hsien hung

(Chin., bloedrood) Versiering in onderglazuur-koperrood. Het vond zijn hoogtepunten in de periode Hsüan Tê. Een andere benaming is chi hung, offerrood.
.Bronvermelding    |    Top


Hsüan Tê

(1426-1435) Keizer uit de Chinese Ming-dynastie die aan de porseleinkunst van zijn tijd nieuwe impulsen gaf. De Hsüan Tê periode wordt dan ook beschouwd als de klassieke periode van het Chinese blauwwit en van de versiering met rood onder het glazuur.
.Bronvermelding    |    Top


Hunger-email

Porseleindecoratie in transparante emailkleuren met bladgoud verguld, uitgevonden door de Duitse goudsmid, J. M. Dinglinger, en toegepast door de vergulder en arcanist Christoph Conrad Hunger.
.Bronvermelding    |    Top

Porselein Alfabetisch gedeelte


A - B - C - D - E - F - G - H - I - J - K - L - M - N - O - P - Q - R - S - T - U - V - W - X - Y - Z


. Top

 

 

Visie | Disclaimer | Bronvermelding | Contact | ©2006-2010 Antiek-Encyclopedie.nl