|
|
U bevindt zich hier: Home > Artikelindex > Porselein > Porselein L t/m N
Laagvuurkleuren
Een rijk palet bood de opglazuurtechniek waarbij, doordat de glazuurbrand hier reeds had plaatsgevonden, kon worden gewerkt met emailkleuren. Emailkleuren bestaan uit oxiden vermengd met een loodhoudend smeltmiddel; deze worden in de laagvuuroven op het glazuur vastgebakken bij een temperatuur van 600-700°C. Doordat geen sintering plaatsvindt mist de kleur de glans van de glazuurlaag. De tekening is nu, anders dan bij hoogvuurkleuren ook niet vervloeid, vertoont enig reliëf en is gevoelig voor slijtage.
.
| 
Lac burgauté of Iacque burgautée
(Fr., burgau = grote parelmoerschelp) Porseleindecoratie waarbij het voorwerp werd gelakt en vervolgens belegd met parelmoer. De tecniek ontstond in China onder keizer K’ang Hsi en werd de hele 18de en 19de eeuw toegepast, ook in Europa.
. |
Lakmoes
Vereenvoudigde en goedkope versie van het famille noire die men in de 18de eeuw ontwikkelde. Hiervoor werd een niet-doorschijnend, zwartgroen email gebruikt.
. |
Lange lijzen
Verzamelaars- en handelaarsterm voor 18de-eeuwse versiering op Chinees porselein, in de vorm van gracieuze Chin. dames: mei jên (mooie vrouwen). De naam is een verbastering van het Engelse long Eliza’s.
. |
Lang yao
(Chin.) Zie Ossenbloed.
.
Lille-porselein
Na 1711 werd in Lille een pâte tendre gemaakt dat wel eens wordt veward met producten uit St.-Cloud. Na 1784 treft men een harde porseleinsoort aan van het Parijse type.
Merken:
1. 1711- ca.1730, op pâte tendre;
2. 1784-1790, op pâte dure; ‘dolfijn’, vanwege de beschermheer van de fabriek, de Dauphin;
3. 1784-1817.
1. 1711- ca.1730, op pâte tendre;
2. 1784-1790, op pâte dure; ‘dolfijn’, vanwege de bescherm-heer van de fabriek, de Dauphin;
3. 1784-1817.
. |
Limbach
(Thüringen) Porseleinfabriek in 1772 gesticht door Gotthelf Greiner, die tot in de 20ste eeuw heeft bestaan. De productie omvatte voornamelijk gebruiksvoorwerpen, in blauwwit of paars gedecoreerd.
Merken:
1. 1772-1788 (tegen het monogram met de gekruiste L’s werd door Meissen in 1788 een klacht ingediend);
2. na 1788.
1. 1772-1788 (tegen het monogram met de gekruiste L’s werd door Meissen in 1788 een klacht ingediend);
2. na 1788.
. |
Limoges-porselein
Nadat men in de omgeving kaolien had gevonden maakte men in Limoges van 1771 tot 1796 porselein. Beschermheer was de Comte d’Artois. Veel werk werd in Sèvres gedecoreerd. De fabriek heeft vaak van eigenaar gewisseld.
Merken:
1. 1771-1796, CD voor comte d’Artois;
2. greep uit de vele merken uit de 19de eeuw:
Haviland & Co, 1797-1824;
A. Lanternier, 1855;
L. Sazaret vanaf ca. 1850;
Charles Field Haviland, 1881-1891.
. |
Longport-porselein
Zie Davenport
.
Longton Hall
(Bij Newcastle-under-Lyme, Eng.) Eerste porseleinfabriek van Staffordshire in 1751 door William Littler opgericht. Er werd een zachte, crème-kleurige tot grijze pâte gemaakt, die bij doorvallend licht groenig van kleur is. De fabriek maakte grof geglazuurde figuren op rococo-sokkels, verder serviesgoed met blauwe monochromie, een gebrekkige navolging van het gros bleu van Sèvres. Bekend zijn ook de zgn. Snowman-figuurtjes met dik glazuur. De fabriek sloot in 1760.
Merken vindt men slechts op vroege exemplaren: monogram LL voor Littler, Longton Hall, in onderglazuurblauw. zie afbeelding.
. |
Loosdrecht-porselein
In 1774 stichtte dominee Johannes de Mol een fabriek in Oud-Loosdrecht met als basis de inventaris van het in 1771 opgeheven Weesp. Van het daar gemaakte serviesgoed is vrij veel bewaard gebleven. Ondanks invloeden van buitenlandse voorbeelden vertonen vormgeving en beschildering een eigen karakter. In 1782 verplaatsten schuldeisers deze fabriek naar Ouder-Amstel, dat tot 1809 het Amstelporselein leverde.
. |
Lo tien tz’u
(Chin.) Lac burgauté
.
Lowestoft
Kleine Eng. porseleinfabriek, die van 1757 tot ca. 1802 een pâte tendre op de markt bracht, meestal serviesgoed en kleine figuren in navolging van, en erg lijkend op de producten uit Bow. De decoraties bestaan meestal uit chinoiserieën in onderglazuurblauw, in de stijl van Worcester en in navolging van het Mandarijnen- porselein. Verwarrend en onjuist is de benaming Lowestoft voor het uit China - via de haven Lowestoft - ingevoerde porselein, dat in China zelf, in Kanton, naar Europese voorbeelden versierd werd. Zo zijn polychrome wapen- en monogramserviezen, vaak gevat in een fleur-de-lis-rand, zeer bekend.
Merken: zie afbeelding.
. |
Ludwigsburg
(Württemberg) Behoorde tot de zeven grote Duitse porseleinfabrieken in de 18de eeuw en werd in 1758 onder hertog Carl Eugen met behulp van de arcanist J. J. Ringler gesticht. De bloeiperiode van de fabriek viel in de jaren 1760-1767 en in 1824 werd de productie beëindigd. Het Ludwigsburg-porselein was grijzig-wit en het glazuur niet altijd volmaakt.
Merken:
1. 1758-1793, hertog CarI Eugen;
2. laat-18de-eeuws;
3. 1806-1816, FR voor Fredericus Rex;
4. 1816-1824, WR voor Wilhelm Rex.
1. 1758-1793, hertog CarI Eugen;
2. laat-18de-eeuws;
3. 1806-1816, FR voor Fredericus Rex;
4. 1816-1824, WR voor Wilhelm Rex.
. |
Lunéville-porselein
In 1766 stichtte de modelleur Paul-Louis Cyfflé, die tot die tijd werkzaam was in de faiencefabriek van Lunéville, een eigen porseleinfabriek, waar hij pâte dure maakte met kaolien uit Saint-Yrieux. In 1777 kwam hij in financiële moeilijkheden en verkocht de fabriek, waarbij een groot aantal vormen door Niderviller, waar hij als chef-modelleur werkte, overgenomen werd.
Merken uit de periode 1769-1777: zie afbeelding.
. |
Lustermerk
Bruinrode initialen die met inkt of gal op het glazuur van een porseleinen voorwerp werden geschreven, waarna het voorwerp even op lage temperatuur gebrand werd. Vermoedelijk dienden deze letters ter identificering van serviesgoed e.d.
. |
Lustre ware
De grootste Britse keramiekcentra in de 19de eeuw waren Etruria van Josiah Wedgwood, Worcester, Staffordshire en Nantgarw. Zeer populair in die tijd was het lustre ware, porselein met brons- tot goudkleurige fonds en randen.
. |
Mandarijnen porselein
Het mandarijnenporselein uit de tweede helft van de 18de eeuw kenmerkt zich door beschildering met menselijke figuren in rood, roze en goud, omrand door blauw onderglazuur.
. |
Marieberg
(Bij Stockholm) Faiencefabriek in 1758 door J. L. E. Ehrenreich gesticht. In 1759 kreeg de fabriek het privilege voor de vervaardiging van porselein. Vanaf 1766 werd ook pâte tendre gemaakt; de ontwerpen staan onder invloed van Mennecy, met spiraalvormige groeven en bloemen in pasteltinten. Omstreeks 1777 slaagde men erin pâte dure te maken. In 1782 werd de fabriek gekocht door de eigenaars van de fabriek van Rörstrand. De productie stopte in 1788.
Merken:
monogram MB in de pâte gedrukt (tot 1769);
drie kronen boven een wapenschild in rood, met drie blauwe stippen (vanaf 1769); drie kronen boven een streep met MB in rood of drie blauwe stippen (vanaf 1782); merk MB voor Marieberg-Berthevin (1766-1769).
. |
Marseillemuster
(Du.) Porseleindecor uit Meissen, in 1743 door Kändler ingevoerd, het bestaat uit langwerpige vakken met omlijsting van in reliëf uitgevoerd rol- en traliewerk.
. |
Mazarine blue
(Eng.) Donkerblauwe fondkleur van Chelsea-porselein in navolging van het gros bleu van Sèvres. Komt voor vanaf ca. 1755.
. |
Medaillonkommen of Pekingkommen
Chin. kommen van dun porselein, die tijdens de regering van keizer Chia Ch’ing (1796-1820) en Tao Kuan (1821-1830) werden gemaakt. Op de buitenwand zijn in een geel, blauw of roze fond medaillons uitgespaard waarin landschappen, planten en figuren zijn geschilderd.
. |
Medici-porselein
Vroegste It. pâte tendre, werd in de periode 1575-1587 in Florence gemaakt.
. |
Mei-jên
Zie Lange lijzen.
.
. |
Melk-en-bloed-decor
Chin. porseleindecoratie ontleend aan het Imari-decor, meestal uitgevoerd in ijzerrood, soms in combinatie met onderglazuurblauw, al dan niet gehoogd met goud. Het oudste aldus gedecoreerde porselein stamt vermoedelijk uit het begin van de 18de eeuw.
. |
Mennecy-Villeroy
Fr. porselein- en faiencefabriek, oorspronkelijk in Parijs in 1734 opgericht en geleid door François Barbin, onder bescherming van de hertog van Villeroy; in 1748 werd de fabriek overgebracht naar Mennecy, in 1765 overgenomen door Joseph Julien en Symphorien Jacques die ook de leiding hadden van de porseleinfabriek van Sceaux. Beide fabrieken werkten tot 1772 zeer nauw samen, zodat producten uit deze periode moeilijk van elkaar zijn te onderscheiden. In 1722
werd de fabriek opnieuw verkocht, ditmaal aan Richard Glot, terwijl de vorige eigenaars een nieuwe porseleinfabriek openden in Bourg-la-Reine, waar zij porselein in navolging van Mennecy maakten. De fabriek van Mennecy werd in 1785 gesloten.
Merken: DV voor Duc de Villeroy.
. |
Ming-dynastie
(1368-1644) De onderverdeling, naar de namen van de voornaamste keizers is als volgt:
Hsüan-tê-periode, 1426-1436;
Ch’eng-hua-periode, 1465-1488;
Chiaching-periode, 1522-1567;
Wan-li-periode,1573-1620. Gedurende dit tijdvak kwam een reactie op tegen invloeden van buiten; terugkeer naar de oude traditie. Massale keramiekindustrie, gedeeltelijk voor uitvoer naar het westen bestemd.
. |
Minton
Eng. porseleinfabriek uit de 19de eeuw, met Spode uit Stoke-on-Trent de meest belangrijke. In 1793 door Thomas Minton (1765-1835) opgericht. Vooral na de komst van enkele kundige Franse kunstenaars in 1848 werd voortreffelijk porselein gemaakt met pâte-sur-pâte-decoraties en versieringen in navolging van Sèvres. Nog steeds een belangrijk keramisch centrum.
Merken: zie afbeelding
. |
Moffelen
In de moffeloven (laagvuur) werden emailkleuren bij een temperatuur van 600-700°C op het glazuur vastgebakken.
. |
Monochromie
Schildering in één kleur, in tegenstelling tot polychromie.
. |
Mosaique
(Fr.) Ook in het Duits zo gespelde term voor een geschilderd decor van geschubde of netvormige structuren op Duits porselein. Werd als randversiering toegepast vanaf ca. 1760, meestal in paars, roze of groen.
. |
Moskou
De in 1758 door de Engelsman Gardner gestichte porseleinfabriek in Verbilki werd ca. 1780 naar Tver bij Moskou overgebracht. Bekend zijn o.m. enkele
karakteristieke figuurtjes van Russische boeren, meestal gesigneerd met het merk van Meissen uit de Marcolini-periode. In dezelfde omgeving bloeiden tussen 1806 en 1872 de fabriek van Popoff te Gorbunowo en die van de broeders Gulin (Gulina) te Friasino. In laatstgenoemde fabrieken werd voornamelijk in empire-stijl gewerkt.
Merken:
1. 1758-1791, fabriek van Francis Gardner;
2. 1806-1872, fabriek van Popoff.
1. 1758-1791, fabriek van Francis Gardner;
2. 1806-1872, fabriek van Popoff.
. |
Muurvaas of pique-fleurs
(Fr.) Vaas van aardewerk of porselein die aan de achterkant is afgeplat en van een ophangoog of gat is voorzien, zodat de vaas aan de muur kan worden gehangen. Werd o.a. van porselein gemaakt in Worcester.
. |
Nabeshima-Okawachi
(Jap.) Porselein uit Okawachi, in de omgeving van Arita, prov. Hizen, voor keizer Nabeshima. De fabriek werd ca. 1660 gesticht. De meest gebruikte decoratie bestaat uit bloemen; kenmerkend is een kam-motief dat op de voet van de kom of schaal voorkomt.
. |
Nanking yellow
Zie Café au lait.
.
Nantgarw
Eng. porseleinfabriek in 1812 gesticht door de porseleinschilder W. Billingsley, die eerder in Derby, Pinxton en Worcester had gewerkt. Nantgarw-porselein heeft een doorschijnende, zeer witte scherf, De productie omvatte serviesgoed, voornamelijk schalen en borden, waarvan de randen dikwijls zijn versierd met gestempeld reliëf.
Merken: zie afbeelding
. |
Napels
In 1773 werd de koninklijke porseleinfabriek, die in Capodimonte gevestigd was, naar Napels overgebracht, waar ze tot 1821 in bedrijf was. Men maakte er groepen en figuurtjes in classicistische stijl, uitgevoerd in hard en zacht porselein, gepolychromeerd of in biscuit. Merken:
zie afbeelding
. |
Nassau-Saarbrücken
Zie Ottweiler.
.
Neuzierat
(Du.) Reliëfdecoratie bij porselein, die in de fabriek van Berlijn in 1763 werd ingevoerd. Hierbij werden de randen van serviesgoed versierd met bescheiden rococo-rolwerk in reliëf. Door andere fabrieken overgenomen.
. |
New Hall
(Shelton, Staffordshire) Eng. porseleinfabriek in 1782 door Jacob Warburton (1740-1826) en John Turner gesticht, na aankoop van het patent van Richard Champion in 1781. De fabriek is een van de weinige in Engeland waar pâte dure werd gemaakt. De productie omvatte voornamelijk serviezen: thee- en koffieserviezen, beschilderd met strooibloemen, chinoiserieën, landschappen en classicistische motieven. Vanaf ca. 1810 werd beenderas aan de massa toegevoegd, zodat het porselein een glasachtige scherf kreeg. Meestal alleen van nummer voorzien, soms op bone china een merk:
zie afbeelding
. |
Niederweiler of Niderviller
(Lotharingen) Faiencefabriek in 1754 door baron Jean Louis de Beyerlé gesticht met behulp van François Anstett en andere uit Straatsburg afkomstige vaklieden, die vanaf 1765 ook porselein maakte. De porseleinfiguren zijn vaak in biscuit uitgevoerd en soms heel groot. Als porseleinmodelleurs waren hier Sauvage, Clodion en Cyfflé werkzaam.
Merken:
1. 1754-1770, monogrammen naar Jean Louis de Beyerlé en NidervilIer;
2. 1770-1793, CC voor comte de Custine;
3. 1793-1827, CLF voor C. Lanfrey;
4. vanaf 1824.
. |
Nien hao
(Chin.) Regeringsmerk van de Chinese keizers waarmee de keramiek uit hun regeringsperiode gemerkt werd, voor het eerst toegepast tijdens de regering van keizer Yung Lo (1403-1424). Nien hao’s zijn slechts gedeeltelijk betrouwbaar. Onder de porseleinschilders van de Ch’ing-dynastie was het een veel voorkomend gebruik om nien hao’s uit de Ming-dynastie op hun stukken aan te brengen, vermoedelijk uit eerbied voor het bijzonder fraaie porselein uit de 15de en 16de eeuw. Men dient daarom tevens vorm, scherf, glazuur en decor in zijn oordeel te betrekken.
De nien hao’s bestaan meestal uit twee rijen van drie boven elkaar geplaatste Chinese karakters (het zgn. zesmerk).
De volgorde opent rechts hoven en eindigt links onder.
De betekenis van bovenstaande nien hao luidt als volgt:
Bij nien hao’s van maar vier karakters is de vermelding van de dynastie weggelaten:
. |
Nien hsi-yao
In 1726 benoemd door keizer Yung Chên (1723-1735) tot directeur van de keizerlijke fabrieken van Ching-tê-Chên, een functie die hij tot 1736 zou bekleden. In deze jaren verliet slechts porselein van de hoogste kwaliteit de ovens van Ching-tê Chên; zelden vertoonde het glazuur een fout. Prachtig zijn dan ook de in deze periode ontstane monochrome glazuren, zoals o.a. het clair de lune en het chün yu (roodborstei-glazuur, groenachtig met rode spikkels). Onder zijn leiding ontwikkelde zich de tendens om vroegere stijlen te imiteren; de kopieën van Sung-keramiek uit deze tijd zijn nauwelijks van de originelen te onderscheiden. Bijzonder fraai zijn ook de imitaties van Hsüan Tê- en Ch’eng Hua-blauwwit porselein. Door sommige kenners wordt de toepassing van roze email aan hem toegeschreven, door anderen echter aan T’ang Ying, zijn assistent en later directeur.
. |
Noordelijk Sung-celadon
(Chün yao) Chinees celadon uit de periode van de noordelijke Sung-dynastie. Bruingrijze scherf, met veldspaatglazuur en olijfkleurige of bruine tint, ontstaan door de oxidatie van ijzer, dat het glazuur in geringe mate bevat.
. |
Nove
Keramisch centrum in de stad Nove di Bassano (prov. Venetië). Deze belangrijke fabriek maakte vanaf 1752 porselein, o.a. serviesgoed in rococo-stijl met reliëfdecoratie en beschilderd met landschappen in groen, zwart en rood: verder figuren uit de commedia dell’arte.
Merken:
1. 1762-1773, GBAB voor Giovanni Battista Antonibon, de stichter;
2. 1781-ca. 1800;
3. 1800-1825.
1. 1762-1773, GBAB voor Giovanni Battista Antonibon, de stichter;
2. 1781-ca. 1800;
3. 1800-1825.
. |
Novyi
Russ. porselein- en faiencefabriek die in het begin van de 19de eeuw in Kuziaewo bij Moskou werd gesticht. De fabriek werd achtereenvolgens bestuurd door drie gebroeders Novyi en de weduwe en zoon van de laatste broer. Goede kwaliteit serviesgoed, versierd met buitenlandse motieven aangepast aan de Russische smaak. In het begin van de 19de eeuw was het merk meestal de cyrillische letter N, in onderglazuurblauw of in de pâte gestempeld. Vanaf 1852 tot aan de opheffing van de fabriek in ca.1860 werd het merk F.K.A. Novia gebruikt.
. |
. |
|
Nyon Bij Genève, bezat in 1780 een Zwitserse porseleinfabriek waarvan Ferd. Müller afkomstig uit Frankenthal de leiding had, met medewerking van Jean-Jacques Dortu (tot 1813) uit Berlijn. De fabriek maakte vooral hard, wit, glad porselein met decoraties in navolging van Parijs, en aardewerk in navolging van Wedgwood. De stukken zijn verzorgd uitgevoerd maar weinig origineel.
|
. |
Porselein Alfabetisch gedeelte
A - B - C - D - E - F - G - H - I - J - K - L - M - N - O - P - Q - R - S - T - U - V - W - X - Y - Z
.